Radari më i madh në botë që u mbajt i fshehur

I gjendur në një pyll të paprekur në veri të kryeqytetit të Ukrainës, Kiev ndodhet radari i madh i braktisur dhe i fshehur në pyjet afër Çernobilit.

Në zonën e kontaminuar të Çernobilit nga rrezatimi, i krijuar në vitin 1986 pas rrjedhjës së centralit berthamor, ku ishte katastrofa më fatkeqe bërthamore në botë ku dërgoi një valë pasojash rrezatimi në të gjithë Evropën.

Radari Duga.
Duga ishte radari më i fuqishem në botë i cili kishte një rreze monitorimi prej 10 mijë kilometrash, dhe mund të dallonte objekte në ajer më një madhesi deri në 5 centimetra.
Ai ndikoj në komunikimet radio në të gjithë globin. Në valet e radios ai krijonte një zhrumë si helikopter, ku ndërhynte në shumë antena transmetimi radioje, dhe ku dëgjohej në shumë frekuenca anë e mbanë globit. Në adresë të bashikimit sovjetik erdhën më shumë 10 mijë ankesa nga e gjithë bota. Ky radar u shndërrua në një makth për industrinë e radios në mbarë botën. Ky radar kishte një konsum shumë të madh të energjisë elektrike ku shkonte deri në 10 megavat.

Edhe pse dikur një sekret i ruajtur nga ushtria sovjetike, kjo strukturë e madhe mund të shihet nga një largësi prej shumë kilometrash, e cila në horizont duket një pamje surreale.

Kur shikohet nga një distancë e largët duket si një mur gjigant. Por nga distanca e afërt, është një strukturë e madhe, e rrënuar e përbërë nga qindra antena dhe turbina të mëdha.

Radari Duga (që përkthehet si “Harku“) ishte dikur një nga objektet më të fuqishme ushtarake në kohën komuniste të Bashkimit Sovjetik. Ai ka një lartësi 150 meter, dhe shtrihet pothuajse 700 metra në gjatësi. Por është lënë të kalbet nga erërat radioaktive të Çernobilit.

Kërcënimi i raketave me rreze të gjatë
Për dekada, Duga ka qëndruar në mes të askundit pa askënd që të dëshmojë rënien e saj të ngadaltë. Që nga viti 2013, vizitorëve që eksplorojnë Zonën e kontaminuar të Çernobilit u lejohet aksesi në instalimin e radarit si pjesë e një grupi të drejtuar.

Edhe ata që janë të vetëdijshëm për praninë e tij janë ende të mahnitur nga shkalla e tij e madhe, thotë Yaroslav Yemelianenko, drejtor i Chernobyl Tour, i cili kryen udhëtime në Duga.”Turistët janë të mbingarkuar nga madhësia e madhe e instalimit dhe bukuria e tij estetike e teknologjisë së lartë,” thotë ai për CNN Travel. “Askush nuk pret që të jetë kaq i madh.“Atyre u vjen shumë keq që është gjysmë i rrënuar dhe është nën kërcënimin e shkatërrimit total,” shton ai.

Edhe dekada pas rënies së Bashkimit Sovjetik, historia pas Dugës ende shtron më shumë pyetje sesa përgjigje, qëllimi i saj i vërtetë nuk është kuptuar plotësisht.

Por si dhe pse u ndërtua?
Ndërtimi i Dugës filloi në vitin 1972 kur shkencëtarët sovjetikë që kërkonin mënyra për të zbuluar kërcënimet e raketave me rreze të gjatë dolën me idenë e ndërtimit të një radari të madh mbi horizont, që do të merrte sinjale nga jonosfera për të parë lakimin e Tokës. .

Pavarësisht nga përmasat gjigante e projektit, u zbulua se shkencëtarët nuk e kuptonin plotësisht se si funksionon jonosfera, duke e bërë padashur të ishte një dështim para se të ndërtohej.

Ato që dimë sot për Dugën – e njohur gjithashtu si Chernobyl-2 – vijnë nga një ish-komandant i kompleksit të radarëve.

“Objekti Çernobil-2, si pjesë e mbrojtjes kundër raketave të hapësirës të ushtrisë sovjetike, u krijua me një qëllim të vetëm,” tha nje komandant “për të zbuluar sulmin bërthamor në BRSS në dy-tre minutat e para pas lëshimit të raketave balistike”.

Radari Duga ishte vetëm një marrës sinjalesh, qendra e transmetimit u ndërtua rreth 60 kilometra larg në një qytet të quajtur Lubech-1, tashmë i braktisur.

Këto objekte tepër sekrete mbroheshin me masa të larta sigurie.

Për të ngatërruar “armiqtë” e tyre, komanda sovjetike shpesh përcaktonte instalime të tilla me numra ose identitete të rreme.

Në hartat sovjetike, radari Duga u shënua si një kamp për fëmijë (madje ka një stacion autobusi të çuditshëm në rrugën drejt objektit, të zbukuruar me një nuskë ariu nga Lojërat Olimpike Verore të vitit 1980 në Moskë.
Legjenda thotë se Phil Donahue, një nga gazetarët e parë amerikanë që iu dha akses në Çernobil pas katastrofës, pyeti udhëzuesin e tij zyrtar për pamjen surreale të Dugës në horizont dhe iu tha se ishte një hotel i papërfunduar.

Kur ishte në punë supozohej se përdorte valë radio të afta për të udhëtuar mijëra kilometra duke përdorur një teknikë të quajtur radiolokacion “mbi horizont” për të zbuluar flakët e shkarkimit të raketave të lëshuara.

Në vitin 1976 bota dëgjoi për herë të parë pulsin e frikshëm të përsëritur si qukapiku që vinte nga transmetuesit. Teoritë e konspiracionit ndoqën menjëherë, duke gjeneruar tituj të mediave perëndimore rreth kontrollit të mendjes dhe motit.

“Quapiku rus”
Mes frikës në rritje të luftës bërthamore, disa pretenduan se “sinjali rus” me frekuencë të ulët mund të ndryshojë sjelljen njerëzore dhe të shkatërrojë qelizat e trurit. Spekulime të tilla të mëdha u nxitën më tej nga mohimi i vetë ekzistencës së radarit nga Bashkimi Sovjetik – në fund të fundit ishte një kamp për fëmijë.

Ndonëse ka shumë pak gjasa që Duga të ishte përdorur si një armë për kontrollin e mendjes drejtuar amerikanëve, qëllimi i tij i vërtetë dhe detajet e rëndësishme të funksionimit të tij janë të mbuluara në mister. A kishte lidhje me termocentralin bërthamor të Çernobilit që ishte aty pranë? Spekulohet se termocentrali është ndërtuar në afersi te tij për t’i siguruar radarit energji, pasi konusmonte një sasi shumë të madhe të saj.

Mbështetësit e kësaj ideje theksojnë se radari Duga i kushtoi Bashkimit Sovjetik dy herë më shumë se termocentrali, pavarësisht aftësive të dyshimta ushtarake.

Shpërthimi në Çernobil më 26 Prill të vitit 1986 ishte fillimi i fundit për radarin. Kompleksi u mbyll për shkak të ndotjes nga rrezatimi dhe punëtorët e tij u evakuuan – heshtja u thye vetëm nga zhurma e kërcitjes së numëratorëve që gjurmojnë rrezatimin.

Për shkak të statusit top-sekret të Dugës, të gjitha dokumentet për funksionimin e tij ose u shkatërruan ose u arkivuan në Moskë, ku mbahen edhe në ditët e sotme. Komponentët jetikë të antenës u dërguan në Moskë.

Në kaosin që pasoi rënien e Bashkimit Sovjetik, fati i radarit u rrënjos nga vendndodhja e tij në mes të Zonës së Çernobilit, e izoluar nga publiku për më shumë se dy dekada./faktedhekuriozitete.com