Misteri i “gurëve lundrues” – Guret që levizin vetë
Parku Kombëtar i Luginës së Vdekjes është një vend i çuditshëm për çdo standard jetese. I njohur si vendi më i nxehtë në tokë, Lugina e Vdekjes ndodhet në lartësinë më të thatë dhe më të ulët në Amerikën e Veriut.
Tipari i tij më i çuditshëm nga të gjitha është “liqeni i thate” misterioz. Këtu, guret lëvizin nëpër fushen e rrafshët të shkretëtirës, por që nuk shtyhen nga asnjë force natyrore apo nga ndonjë kafshe aty pranë, pasi nuk ka seps është shkretetire.
Misteri i gurëve lundrues
I vendosur në kufirin e Kalifornisë dhe Nevadës, Parku Kombëtar i Luginës së Vdekjes u caktua në vitin 1933 dhe është shtëpia e një prej fenomeneve më të çuditshme në botë: guret që lëvizin përgjatë tokës së shkretëtirës pa shkak gravitacional. Të njohur si “gurë lundrues”. Keta gure jane te permasave te ndryshme, nga disa grame deri ne disa qindra kilogram. Megjithëse askush nuk i ka parë ndonjëherë ata të lëvizin gjate gjithe kohës. Gjurmët e lëna pas gurëve dhe ndryshimet periodike në vendndodhjen e tyre e bëjnë të qartë se ata po lëvizin.
Shpjegimet shkencore
Këta lloj gurësh përbëhen nga dolomiti dhe sieniti, të njëjtat materiale që përbëjnë malet përreth luginës. Ata shkeputen për shkak të forcave të erozionit, duke rënë në tokën e tharë poshtë. Sapo arrijnë sipërfaqen e liqenit të thatë, shkëmbinjtë lëvizin disi horizontalisht, duke lënë pas tyre gjurmë të përsosura për të regjistruar rrugën e tyre.
Shumë nga shkëmbinjtë më të mëdhenj kanë lënë pas shtigje deri në 450 meter, ku lë të kuptohet se ata kanë lëvizur vërtet shumë nga vendndodhja e tyre fillestae. Shkëmbinjtë me një sipërfaqe me fund të ashpër lënë gjurmë të drejta, ndërsa shkëmbinjtë me fund të lëmuar priren krijojnë zigzage. Gurët lundrues janë vëzhguar dhe studiuar që nga fillimi i viteve 1900 dhe janë sugjeruar disa teori për të shpjeguar lëvizjet e tyre misterioze.
Në vitin 2014, shkencëtarët ishin në gjendje të kapnin lëvizjen e gurëve për herë të parë duke rregjistruar nje video time-lapse. Rezultatet sugjerojnë fuqimisht se gurët lundrues janë rezultat i një ekuilibri të përsosur të akullit, ujit dhe erës. Në dimrin e vitit 2014, shiu formoi një pellg të vogël që ngriu gjatë natës dhe u shkri të nesërmen, duke krijuar një shtresë të madhe akulli që u zvogëlua në mesditë në vetëm disa milimetra të trashë. E shtyrë nga një erë e lehtë, kjo fletë u prish dhe u grumbullua pas gurëve, duke i shtyrë ngadalë përpara.
Për të parë guret lëvizës duhet te udhëtoni 4 kilometer në jug të zonës së parkimit të tribunës. Ndërsa vendndodhja e saktë e gurëve po ndryshon gjithmonë, zakonisht mund të merrni pamjen më të mirë duke ecur rreth 1 kilometer drejt këndit juglindor të liqenit te thate.
Keta gurë të Luginës së Vdekjes vazhdojnë të hutojnë vizitorët dhe shkencëtarët e parkut. Mund të mendojmë se kemi gjetur përgjigjen për lëvizjen e tyre, por kush e di se cilat sekrete të tjera qëndrojnë në Luginën e Vdekjes? Bëni një vizitë dhe shikoni nëse mund të dilni me teorinë tuaj për këtë fenomen të madh.
